Wat heb ik tot nu toe allemaal gedaan als Stripmaker des Vaderlands? Op zondag 28 januari mocht ik in boekhandel Scheltema in Amsterdam hierover komen vertellen. Met beelden natuurlijk!

Ik deed dat aan de hand van een strip die binnenkort in Stripnieuws zal verschijnen (en die de sponsors thuis gestuurd krijgen als getekende nieuwsbrief). Op een tijdlijn tekende ik mijn ervaringen sinds afgelopen herfst.

Het was een spannende zomer, waarin mede-genomineerden Maaike, Robert, Pieter en ik fel campagne voerden. Wat ik allemaal deed is te lezen op mijn site. Het beslissende zetje kwam dankzij een televisie-optreden in het programma Het Vermoeden – daarop kreeg ik van honderden kijkers een stem, en dat heeft mij uiteindelijk over de streep getrokken.

Op 12 oktober, in boekhandel Grand Theater te Breda, was het zover: ik werd Stripmaker des Vaderlands! En hield daarop een korte speech, waarin ik mijn “ambtstermijn” opdroeg aan Kees Kousemaker. In mijn handen heb ik het boek De Wereld van de Nederlandse Strip, dat ik met hem samenstelde.

Voor wie het niet weet: Kees Kousemaker (1942-2010) was de eigenaar van Lambiek, ’s werelds oudste stripwinkel, en ook de initiatiefnemer van de Comiclopedia, het grootste online stripnaslagwerk. Van 2000 tot 2005 heb ik met hem hieraan gewerkt, en dat zag er vaak zó uit:

Helemaal links: Kees Kousemaker. Dan ik, achter mij Bas Schuddeboom, en rechts Klaas Knol, inmiddels zelf gelauwerd stripkenner en -boekverkoper. Klaas was tijdens mijn campagne “lijstduwer” en promootte mij met de woorden: “Zij is de enige kandidaat die de Kees Kousemaker Academie heeft doorlopen!”

Vervolgens kwam er een onverwacht grote stroom media-aandacht op gang. Gelukkig merkte ik dat ik het erg leuk vind om voor camera of achter microfoon mijn verhaal te doen en inmiddels zijn de zenuwen voor zulke optredens er bijna helemaal af. Hier wat hoogtepunten:

De dag na de bekendmaking verscheen er een mooi item bij EenVandaag! Met niet alleen mij, maar ook leraar Janno van der Eem die al jaren met mijn boeken werkt in zijn lessen maatschappijleer.

Voor dagblad Trouw werd ik gevraagd mee te doen aan de rubriek De Omslag, om te vertellen over een kunstwerk dat een “levensveranderende invloed” heeft gehad. Voor mij was dat Sandman, de epische stripserie van schrijver Neil Gaiman. Mijn tweet hierover werd geretweet door niemand minder dan… Neil Gaiman himself! (maar hij retweet bijna alles, hoor)

Dichter bij huis vond ik het erg leuk om te worden uitgenodigd op de plaatselijke basisschool. De redactie van de schoolkrant nam me een interview af terwijl ik een kleine workshop gaf.

Allemaal leuk en wel, die media, maar er moesten natuurlijk strips getekend worden! Op 1 november kwam ik met mijn allereerste officiële actuele strip als Stripmaker des Vaderlands, over het Wilhelmus.

Ondertussen ben ik achter de schermen begonnen met plannen maken en mensen ontmoeten. Zowel binnen de stripwereld als in het onderwijs zoek ik naar contacten.

Dan is er nog de vraag hoe ik social media precies wil gaan gebruiken. Dat is nog even zoeken. Over het algemeen is mijn ervaring dat dingen posten op social media relatief veel energie kost en dat ze ontzettend snel weer uit het zicht verdwijnen. Maar rond Sinterklaas vond ik de perfecte ingang: Nederlandse Sintstrips posten!

Deze reeks rondde ik af met mijn eigen Sintstrip, een tijdslijnoverzicht van de geschiedenis van Sinterklaas, en de tweede officiële strip van de Stripmaker des Vaderlands.

In de aanloop naar Kerst deed ik hetzelfde met Kerststrips. Hier een greep uit de mooie, gekke en roerende strips die collega’s mij stuurden:

Een Kerstlied van Hugo Seriese

Een alternatief kerstverhaal van Jeroen Steehouwer

Kersthorror van Kees de Boer en Gerard Leever

Een oude strip van mijzelf en Floris De Smedt

…en een paar dagen voor Kerst postte ik de uitzondering op de vaderlandsche strips: een Dagobert Duck Kerstverhaal door Carl Barks dat veel indruk op mij maakte toen ik het begin jaren tachtig las in de Donald Duck, vanwege het intrigerende en in Nederland onbekende kerstlied dat erin wordt opgevoerd:

Toen betoonde zich hoe leuk en nuttig Facebook ook kan zijn, want volger (en fervent stripkenner) Richard Reiman postte hieronder een nog oudere Nederlandse vertaling van dit verhaal, dat begin jaren 70 in Stripschrift werd gepubliceerd:

Ik word altijd erg warm van dit soort weetjes en verbindingen. Dit is stripgeschiedenis, mensen!

Ik sloot de Kerststripreeks af met wat volgens mij de allermooiste Nederlandse Kerststrip is: Kleine Isar van Eppo Doeve en Bertus Aafjes. Het stamt al uit de jaren 60, maar heeft sindsdien indruk gemaakt op vele generaties Kerstvierders.

Eigenlijk zijn die eerste paar maanden omgevlogen in een roes van actie, media en plannen maken. Het Stripmaker des Vaderlandschap beschouw ik niet alleen als een grote eer, maar ook als een functie die mij op het lijf is geschreven. Aan ideeën geen gebrek. Dat gaf in eerste instantie een enorme stoot energie…

…maar daarop was natuurlijk wel een tegenreactie te verwachten.

Ik moet nog een beetje leren hoe ik mijn tijd en activiteit als Stripmaker des Vaderlands goed indeel. Het is niet bedoeld als fulltime baan, maar omdat het allemaal zo leuk is, ligt het gevaar wel op de loer dat ik er constant mee bezig ben, ten koste van andere dingen.

Gelukkig heb ik niet alleen een man die me dan tot de orde roept, maar ook een stichting die me helpt en ondersteunt…

Of ik naar de adviezen luister is natuurlijk punt twee.

Ik denk dat het voor deze kersverse functie belangrijk is dat ik daar in deze beginperiode wat onevenredig veel tijd aan besteed. Het is tenslotte nog iets wat vorm moet krijgen, en vooral moet naar de buitenwereld goed duidelijk zijn waar de Stripmaker des Vaderlands nou precies voor staat. Ikzelf zie het als drieledige functie: ten eerste is het natuurlijk heel belangrijk om actuele strips te maken. Verder is de Stripmaker des Vaderlands een aanspreekpunt voor de pers. En ten derde is daar het persoonlijke speerpunt van de Stripmaker des Vaderlands: in mijn geval Strips in het Onderwijs.

Mijn plannen voor Strips in het Onderwijs vallen uiteen in twee categoriën:

  • graphic novels op de Nederlandse leeslijst (daarvoor wil ik een gids maken voor docenten en leerlingen met zo’n 30 Nederlandse strips, met uitleg waarom die op de lijst horen en leuk zijn om te lezen).
  • een series lesmateriaal, ‘Leren Met Strips’, waarin ieder deeltje een les aanbiedt van ongeveer 1 lesuur, uitgaande van een strip aan de hand waarvan veel over een bepaald onderwerp te vertellen is, met vragen en opdrachten op verschillende niveaus en tips en trucs voor hoe docenten de les kunnen aanpakken,

De voorzet die ik hiervoor aan het samenstellen ben is deze:

Een les over de Tweede Wereldoorlog aan de hand van het propagandastripboekje Flits de Herder en Bull de Dog, dat in 1943 door het ministerie van Propaganda naar basisscholen werd gestuurd. Het verhaaltje is een allegorie waarin de nobele Duitse herder uiteraard Duitsland moet voorstellen, en de gemene dieren die de koene Flits aan banden willen leggen zijn de engelse bulldog, een frans haantje en een russische beer. Hier is dus aan de hand van de beelden heel veel te vertellen over de politieke situatie in Europa – maar ook nodigt dit onderwerp uit tot discussies over propaganda: hoe weet je dat jou een bepaald denkbeeld wordt opgedrongen? En zouden daarvan nog moderne voorbeelden te verzinnen zijn…?

De vragen en opdrachten wil ik zo structureren dat ze op verschillende onderwijsniveaus bruikbaar zijn: belevingsvragen die uitnodigen tot discussie in de klas, kennisvragen die helpen de les te overhoren en verdiepingsvragen die de leerling aansporen zelf meer uit te zoeken over het onderwerp.

Dit eerste deeltje hoop ik binnenkort af te hebben, waarop ik er gaarne feedback op ontvang om het zo leuk en nuttig mogelijk te maken. En daarna natuurlijk op naar nog veel meer van dit soort lessen, voor verschillende vakken in het onderwijs!

Wat dacht u van een les over politiek in de jaren tachtig aan de hand van de tekeningen van Peter van Straaten? (of de hippiebeweging aan de hand van ‘Vader en Zoon’?) Lessen over wetenschap met professor Ohja-Aha van Roel Venderbosch (ik ga je hier gauw over contacten, Roel!). Natuurlijk heb ik zelf ook nog genoeg materiaal liggen uit mijn eigen boeken, maar ik wil er vooral ook een reeks van maken waaraan zoveel mogelijk striptekenaars bijdragen.

Dus dat is waar ik momenteel mee bezig ben, en wat me de komende maanden flink gaat bezig houden.

Daarnaast leef ik ook al toe naar de vernieuwde Stripdagen in Utrecht op 31 maart/1 april – voor het eerst gaan die samen met de populaire Dutch Comic Con, en dat biedt natuurlijk weer heel nieuwe perspectieven!

De volgende “nationaal-actuele” strip die ik hoop te maken (de derde officiële strip van de Stripmaker des Vaderlands) zal een getekend interview zijn met de winnaar van de Stripschapprijs 2018, Peter van Dongen.

Kortom: er staat genoeg op stapel. Ik houd u op de hoogte!